DYNASTIA WAZÓW


Wazowie (szw. Vasaätten) – dynastia szwedzka panująca w Królestwie Szwecji w latach 1523-1654, w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1587-1668 oraz na Śląsku w Księstwie Opolsko-Raciborskim w latach 1645-1666 i w Księstwie Nysko-Otmuchowskim w latach 1625-1655.

Nazwa dynastii pochodzi prawdopodobnie od godła vase (pol. snopek, wiązka rózg, faszyna) znajdującego się w herbie rodu.



Dynastia Wazów została założona przez regenta Szwecji Gustawa Wazę, syna szwedzkiego możnowładcy Eryka Johanssona, straconego w 1520 na rozkaz króla duńskiego Chrystiana II. Gustaw I objął tron w (1523).


Herb królów Szwecji z dynastii Wazów

Jego wnuk – Zygmunt III Waza został wybrany w 1587 na króla Polski, w Szwecji był zwalczany ze względu na wyznanie katolickie i w 1599 pozbawiony korony na rzecz stryja – Karola IX Sudermańskiego. Jednak synowie Zygmunta Władysław IV i Jan II Kazimierz panujący w Polsce używali nadal tytułów królów Szwecji, co było jedną z przyczyn wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku.


Herb królów Rzeczypospolitej z dynastii Wazów

Linia szwedzka panowała do abdykacji królowej Krystyny (córki Gustawa II Adolfa) w 1654 i wygasła wraz z jej śmiercią 9 kwietnia 1689. Linia polska skończyła się 16 grudnia 1672 na Janie II Kazimierzu (abdykował w 1668).


Chorągiew królewska z okresu panowania dynastii Wazów (1587-1668) w Polsce

Królowie szwedzcy z dynastii Wazów (linia szwedzka)


Gustaw I Waza (ur. 12 maja 1496, zm. 29 września 1560 w Sztokholmie) – król Szwecji od 6 czerwca 1523[2], założyciel dynastii Wazów.
Eryk XIV, Erik XIV (ur. 13 grudnia 1533 w Sztokholmie, zm. 26 lutego 1577 na zamku Örbyhus) – król Szwecji w latach 1560–1568.
Jan III Waza (ur. 20 grudnia 1537 w zamku Stegeborg, zm. 17 listopada/27 listopada 1592 w Sztokholmie) – książę Finlandii w latach 1556-1563, król Szwecji w latach 1569–1592.
Zygmunt III Waza (ur. 20 czerwca 1566 w Gripsholm, zm. 30 kwietnia 1632 w Warszawie) – król Polski i wielki książę litewski (1587–1632), król Szwecji (1592–1599, jako Sigismund), tytularny król Szwecji (1599–1632) z dynastii Wazów.
Karol IX Waza, Karol Sudermański jako książę Karol – szw. Hertig Karl (ur. 4 października 1550 w zamku sztokholmskim, zm. 30 października 1611 w Nyköping) – król Szwecji w latach 1604–1611 (koronowany 15 marca 1607), regent Szwecji w latach 1599–1604.
Gustaw II Adolf, Lew Północy (ur. 9 grudnia 1594 w Sztokholmie, zm. 16 listopada 1632[a] pod Lützen) – król Szwecji w latach 1611–1632.
Krystyna z dynastii Wazów (ur. 8 grudnia[2] 1626 w Sztokholmie, zm. 19 kwietnia 1689 w Rzymie) – królowa Szwecji w latach 1632–1654. Abdykowała w 1654 r.

Królowie polscy z dynastii Wazów (linia polska)


Zygmunt III Waza (ur. 20 czerwca 1566 w Gripsholm, zm. 30 kwietnia 1632 w Warszawie) – król Polski i wielki książę litewski (1587–1632), król Szwecji (1592–1599, jako Sigismund), tytularny król Szwecji (1599–1632) z dynastii Wazów. Starszy z dwóch synów króla szwedzkiego Jana III Wazy i jedyny z jego małżeństwa z królewną polską Katarzyną Jagiellonką.
Władysław IV Waza (ur. 9 czerwca 1595 w Łobzowie, zm. 20 maja 1648 w Mereczu) – syn Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki, król Polski i wielki książę litewski w latach 1632–1648, tytularny król Szwecji 1632–1648, formalnie car Rosji w latach 1610–1613, a tytularny do 1634.
Jan II Kazimierz Waza (ur. 22 marca 1609 w Krakowie, zm. 16 grudnia 1672 w Nevers) – król Polski i wielki książę litewski w latach 1648–1668, tytularny król Szwecji do 1660 z dynastii Wazów. Syn króla Polski i Szwecji Zygmunta III Wazy i Konstancji Habsburżanki, arcyksiężniczki austriackiej. Przyrodni brat Władysława IV Wazy. Abdykował w 1668 roku, przerywając ciągłość dynastyczną.

.