MARYNARKA WOJENNA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

– jeden z czterech rodzajów polskich Sił Zbrojnych, obok Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych i Wojsk Specjalnych. Odpowiada za obronę wybrzeża i wód terytorialnych. Pod względem organizacyjnym stanowi związek operacyjny – flotę.
Od 25 czerwca 2010 roku funkcję dowódcy pełni admirał floty Tomasz Mathea.



Bandera wojenna


banderą wojenną jest prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej, zakończony dwoma trójkątnymi językami na wolnym liku. Pośrodku długości białego pasa, mierzonej od liku przydrzewcowego do wierzchołka wcięcia między językami, jest umieszczone godło Rzeczypospolitej Polskiej. Stosunek szerokości płata do jego długości wynosi 1:2,1. Głębokość wcięcia pomiędzy językami jest równa połowie szerokości płata. Stosunek wysokości godła do szerokości płata wynosi 2:5.


Proporzec Marynarki Wojennej RP

podnosi się na drzewcu dziobowym jednocześnie z podniesieniem bandery w niedzielę i święta, a także przy podnoszeniu gali banderowej. Na okrętach przebywających za granicą proporzec podnosi się codziennie wraz z banderą.




Flaga Marynarki Wojennej




Flaga pomocniczych jednostek pływających Polskiej Marynarki Wojennej



Bandera Jacht Klubu Marynarki Wojennej "Kotwica".




Flaga lotnisk i lotnictwa Marynarki Wojennej

PROPORZEC "PRZODUJĄCEGO PODODDZIAŁU MARYNARKI WOJENNEJ"

Załącznik nr 22

GALA BANDEROWA

Gala Banderowa jest to przyozdobienie okrętu ze względu na uroczystości wojskowe bądź państwowe. Pod hasłem Gali Banderowej kryją się dwa pojęcia: Wielka Gala Banderowa i Mała Gala Banderowa.

Wielka Gala Banderowa

– podwiesza się banderę na drzewcu rufowym i proporzec na drzewcu dziobowym, oraz banderę na głównym maszcie i flagi międzynarodowego kodu sygnałowego spięte ze sobą w kolejności jak poniżej, od dziobu przez maszty do rufy:

 

Jeżeli, ze względu na długość okrętu jeden komplet flag nie wystarcza, podczepia się drugi komplet zgodnie z opisaną powyżej kolejnością.

Mała Gala Banderowa

– podwiesza się banderę na drzewcu rufowym i proporzec na drzewcu dziobowym oraz banderę na głównym maszcie. Mała Gala Banderowa podnoszona jest tak jak i Wielka Gala Banderowa, przy uroczystych okazjach, ale wtedy, gdy okręt jest w ruchu, silny wiatr bądź inne okoliczności nie pozwalają na podniesienie Wielkiej Gali Banderowej.

Galę Banderową podnosi się w dniu święta o godzinie ósmej rano, a opuszcza się o zachodzie słońca. Wraz z opuszczeniem Gali Banderowej zapala się Galę Świetlną, którą gasi się o północy dnia świątecznego. Gala Świetlna, jest to szereg żarówek umieszczonych w miejscu flag Wielkiej Gali Banderowej.

W czasie, gdy podniesiona jest Gala Banderowa, nie opuszcza się bandery do połowy masztu na znak żałoby. W takiej sytuacji żałobę odkłada się do dnia następnego.

HISTORIA

I Rzeczpospolita

Początek wojenno-morskiej obecności Polski datuje się na 1463, kiedy to w czasie trwania wojny trzynastoletniej połączona flota gdańsko-elbląska pokonała flotę krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym. Za panowania Zygmunta I Starego nastąpił rozwój polskiej floty wojennej. Utworzona w 1517 polska flota kaperska wzięła udział w wojnie litewsko-moskiewskiej 1512-1522. Operując na wschodnim Bałtyku, przerywała handel morski pomiędzy Wielkim Księstwem Moskiewskim a krajami zachodnioeuropejskimi, dostarczającymi Wasylowi III najniezbędniejszych materiałów wojennych. W czasie wojny polsko-krzyżackiej 1519-1521 flota ta wzięła udział w blokadzie Królewca. Jednak po zawarciu w 1522 rozejmu, kończącego wojnę litewsko-moskiewską zlikwidowano flotę kaperską. W związku z narastającym zagrożeniem ze strony Rosji i Szwecji 1561, w odpowiedzi na manifest królewski powstała zorganizowana flota kaperska, zwana także flotą strażników morza. W 1568 powołano Komisję Morską, pierwszy polski urząd morski do zadań którego należała organizacja floty kaperskiej, a od 1570 tworzenie regularnej polskiej floty wojennej. W 1571 komisja ta opracowała artykuły morskie, które stanowiły pierwszy polski regulamin służby okrętowej. 29 lipca 1571 flota duńska zaatakowała niespodziewanie polską flotę kaperską stacjonującą w Pucku i uprowadziła jej okręty do Kopenhagi. Spowodowało to potrzebę tworzenia polskiej regularnej marynarki wojennej. W 1572 zakończono budowę galeonu Smok, w następnych latach wybudowano dalsze jednostki, jednak rozbudowę floty przerwano.



Polską flotę wojenną wskrzesił na krótko Stefan Batory w czasie wojny Rzeczypospolitej z Gdańskiem, powierzając jej w zadaniu blokadę tego portu.
Od 1601 zaczęto budować pierwsze zawodowe siły morskie – królewską flotę wojenną, która prowadziła działania przeciwko Rosjanom i Szwedom.

W 1626 powstała Komisja Okrętów Królewskich, która organizowała eskadry floty polskiej. Największym i zarazem ostatnim zwycięstwem okrętów królewskich było pokonanie eskadry szwedzkiej w bitwie pod Oliwą.

Proporzec Bojowy polskich okrętów w XVII wieku.


Używany na pewno przez okręty wojenne polskiej floty w bitwie pod Oliwą w 1627 r.

Proporzec Bojowy polskich okrętów wojennych w XVIIIw.




Pierwszą polską uczelnią morską, kształcącą adeptów marynarki wojennej była założona w 1780 przez wojewodę wileńskiego Karola Stanisława Radziwiłła Szkoła Majtków w Nieświeżu.

Polska pod zaborami

Podczas powstania styczniowego planowano utworzyć marynarkę wojenną. Jej dowodzeniem miała się zająć Organizacja Główna Narodowych Sił Morskich, która powstała w 1863 przy Rządzie Narodowym. Po upadku powstania na Ukrainie w 1864 zaniechano planów budowy floty wojennej.

II Rzeczpospolita

Krótko po odzyskaniu niepodległości w 1918 rozpoczęto budowę polskiej Marynarki Wojennej. W latach 20. trzon floty stanowiły poniemieckie trałowce i torpedowce. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej marynarze uczestniczyli w działaniach piechoty na froncie. Znaczący rozwój Marynarki Wojennej nastąpił dopiero w latach 30., kiedy do służby trafiły, zbudowane głównie zagranicą, nowoczesne niszczyciele, okręty podwodne i okręty minowe (trałowce, stawiacz min) oraz samoloty rozpoznawcze.

Proporzec marynarki wojennej 28.08.1919 – 1946

II wojna światowa

Podczas kampanii wrześniowej w 1939 polska Obrona Wybrzeża nie miała szans nawiązania równorzędnej walki z przeważającą armią niemiecką. Większość okrętów została zatopiona, niektórym udało się przedostać do Wielkiej Brytanii, a pozostałe internowały się w Szwecji. Pomimo, że na Bałtyku pozostawał już tylko ORP Orzeł, który jednak działał po ucieczce z Tallinna i skonfiskowaniu map i ksiąg kodowych z dala od lądu, marynarze broniący Półwyspu Helskiego poddali się 2 października jako jeden z ostatnich punktów obrony w kraju.

Od 1939 do 1947 Marynarka Wojenna funkcjonowała w ramach polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a jej skład opierał się na wydzierżawionych od Wielkiej Brytanii jednostkach, głównie niszczycielach i okrętach podwodnych, ale także 2 krążownikach. W tym czasie polskie okręty działały na Oceanie Atlantyckim oraz Morzu Śródziemnym, Północnym i Arktycznym, biorąc udział m.in. polowaniu na Bismarcka i desancie na brzegach Normandii. Ogółem okręty Polskiej Marynarki Wojennej w czasie II wojny przepłynęły 1 213 000 mil morskich, eskortowały 787 konwojów, przeprowadziły 1162 operacji, zatopiły 8 okrętów i dalsze 5 prawdopodobnie, uszkodziły 11 okrętów i 18 – prawdopodobnie, statków handlowych zatopiły 39 i 2 prawdopodobnie, zestrzeliły 20 samolotów i 10 prawdopodobnie. Straty Marynarki Polskiej wyniosły 24 okrętów zatopionych w akcji w tym 19 we wrześniu 1939, 1 omyłkowo zatopiony przez siły alianckie, 1 osadzony na mieliźnie w Normandii po ciężkim uszkodzeniu. W wyniku działań wojennych straty w ludziach wyniosły 23 oficerów, 8 podchorążych, 137 podoficerów i 236 marynarzy zabitych oraz 13 oficerów i 178 podoficerów i marynarzy rannych. Liczba odznaczeń bojowych wyniosła: 51 krzyży Orderu Virtuti Militari, 1052 Krzyży Walecznych, 68 Krzyży Zasługi z Mieczami, ponadto 83 odznaczenia brytyjskie i 15 francuskich.

Polska Ludowa i PRL

Po II wojnie światowej do kraju powróciły wszystkie jednostki pływające stanowiące własność Polski. W czasach Układu Warszawskiego Marynarka Wojenna przygotowywała się do operacji desantowej na Półwyspie Jutlandzkim, w związku z czym masowo wcielano okręty desantowe, uzupełnione o rozbudowane siły lekkie w postaci kutrów torpedowych, rakietowych oraz trałowców. Do trzonu floty zaliczały się także niszczyciele i okręty podwodne oraz samoloty myśliwskie i śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych. Kolejne generacje uzbrojenia stanowiły jednostki pływające i statki powietrzne radzieckiej lub polskiej produkcji.

Proporzec marynarki wojennej 1946 – 31.12.1955




Proporzec marynarki wojennej 31.12.1955 – 28.12.1959



Proporzec marynarki wojennej 28.12.1959 – 30.04.1993

III Rzeczpospolita

Od początku ostatniej dekady XX wieku trwa restrukturyzacja Marynarki Wojennej. W związku ze zmianą doktryny obronnej niemal całkowicie wycofano środki desantowe i lekkie siły uderzeniowe oraz zlikwidowano lotnictwo uderzeniowe. Od 1992 do 1995 wybudowano niedozbrojone korwety rakietowo-artyleryjskie, które obecnie są wyposażane w pociski przeciw-okrętowe. W latach 2000-2005 udało się wprowadzić do służby, podarowane przez kraje NATO fregaty rakietowe (Stany Zjednoczone) i okręty podwodne (Norwegia), które zastąpiły radzieckie jednostki starszej generacji.

ORP Wodnik - wielka gala banderowa z okazji święta Marynarki Wojennej i Dni Morza (rozmieszczenie flag, bander i proporców)

Proporzec Marynarki Wojennej na dziobie

ORP Wodnik na tle ORP Lech (z lewej) i ORP Grom /26 czerwca 2011r./

Flagi funkcyjne

Flagi i proporce funkcyjne podnosi się na okrętach i pomocniczych jednostkach pływających, gdy na ich pokładzie przebywa osoba, której przysługuje odpowiedni znak.

• Proporzec Prezydenta RP



• Flaga Ministra Obrony Narodowej




• Flaga marszałka Polski




• Flaga Szefa Sztabu Głównego WP




• Flaga Dowódcy MarWoj




• Flaga admirała Polskiej Marynarki Wojennej




• Flaga admirała floty Polskiej Marynarki Wojennej




• Flaga wiceadmirała floty Polskiej Marynarki Wojennej




• Flaga kontradmirała Polskiej Marynarki Wojennej




• Flaga generała na okrętach Polskiej Marynarki Wojennej























• Znak dowódcy okrętu w polskiej Marynarce Wojennej

Znakiem dowódcy okrętu jest długa, wąska, biało-czerwona wstęga podciągana na topie głównego masztu okrętu.

Pochodzenie znaku dowódcy okrętu sięga czasów, kiedy na morzach i oceanach królowały okręty żaglowe. W celu łatwiejszego dowodzenia okrętem o napędzie żaglowym, na masztach poniżej bander lub na nokach reji zawieszano długie, jednobarwne wąskie flagi, które ułatwiały kierowanie okrętu względem wiatru. Z czasem flagi zaczęły przybierać barwy narodowe, a także symbole narodowe. W miarę rozwoju takielunku, technik żeglowania i w konsekwencji ewolucji technicznej przejścia z okrętów o napędzie wiatrowym do okrętów o napędzie mechanicznym zaprzestano podwieszania flag wiatrowych oprócz jednej noszącej miano Znaku Dowódcy.

Polskie ustawodawstwo zatwierdziło Znak Dowódcy Okrętu w 1919 roku w postaci dwubarwnej biało-czerwonej wstęgi z krzyżem kawalerskim. Znak Dowódcy Okrętu podnoszony jest na okrętach polskiej MW dowodzonych przez oficerów lub chorążych marynarki.