Kabestan w naszej kolekcji, podobnie jak w Sovereign of the Seas, został pominięty (co nie znaczy, że będzie w drugiej wersji, tej z Artisania Latina), bo z powodu braku w moim archiwum rzetelnego planu Le Soleil Royal trudno jednoznacznie stwierdzić, czy na widocznych pokładach był kabestan (mniejszy) czy nie i ewentualnie na którym.
Jeżeli ktoś pokusi się waloryzować model i chciałby wykonać kabestan, to tu zbieramy wszelkie informacje na temat.
Na dużych żaglowcach z XVII w. znajdowały się trzy (np. Vasa) lub dwa kabestany - główny (duży) zazwyczaj podwójny (to zależało od wielkości jednostki) umiejscowiony na pierwszym i drugim lub drugim i trzecim pokładzie i pomocniczy (mały - pojedynczy czasem też podwójny) na trzecim pokładzie lub forkasztelu. Więcej pewnie będzie w zeszytach kolekcji.
Do tej pory mieliśmy do czynienia z kabestanem wczesnego wieku XVII (szwedzki Vasa, angielski SotS) i z drugiej połowy wieku XVIII (hiszpański Santisima Trinidad i angielski Victory).
Teraz musimy zebrać materiały dot. francuskiego kabestanu z drugiej połowy XVII w.
Na początek grafiki francuskich kabestanów z XVIII w. ilustrujące mniejszy kabestan i duży - podwójny (być może tak wyglądały kabestany na Soleil Royal).
Gregory Franchetti - petit cabestan
Gregory Franchetti - grand cabestan
oraz zdjęcia dużego kabestanu z muzeum w Rochefort
Podwójny kabestan z muzem w Rochefort - z archiwum Joli
widać kabestan (mniejszy) na trzecim pokładzie działowym przed forkasztelem
kabestan mniejszy nr 8
Jest to trochę naciągane, gdyż rycina nie przedstawia Soleil Royal tylko 104-działowy admiralski okręt trójpokładowy. Co jednak świadczy, że okręt pierwszej rangi mógł mieć kabestan na widocznym pokładzie.
Również na grawiurze angielskiego liniowca z 1685 r. kabestan umiejscowiony jest w tym samym miejscu.
Jeżeli na śródokręciu będzie brak miejsca na kabestan (ze względu na składowane łodzie), to dość sporo jest go na forkasztelu.
rysunek z zestawu Mantua
forkasztel modelu Kazia
Z przykładów, które można znaleźć w necie wiemy, że umiejscowienie kabestanu na forkasztelu (kasztelu dziobowym) było praktykowane na mniejszych jednostkach, ale również na trójpokładowcach:
I lepsza rycina planu 70-działowca (z nieco późniejszych czasów Commers de Marseille)
również na późniejszym hiszpańskim liniowcu modelu Real Carlos
I tyleż samo przykładów można znaleźć, że kabestany na liniowcach nie były widoczne, więc kto pozostawi model bez kabastanu też będzie to zgodne z epoką i "prawdą historyczną". Sugerując wykonanie kabestanu, chodzi mi o to, aby podnieść wizualny walor modelu.
I jeszcze ostatni przykład: na plastikowym modelu Hellera Soleil Royal pewnie z braku miejsca na śródokręciu Mirek też wykorzystał forkasztel.
Les principales parties du Cabestan sont / Główne części kabestanu:
- 1) La tête ou chapeau / Głowica (głowa lub kapelusz). - 2) Les amelotes, amolettes, mortaises ou mortoises / Otwory na handszpaki. - 3) La fusée / Trzon. - 4) Les taquets de fusée / Żebra. - 5) Les entremises de taquets de fusée / Węzłówki ożebrowania. - 6) La cloche / Dzwon, trzon, wał. - 7) Les élinguets / Zapadki. - 8) Les taquets d'élinguets / Element zapadki - 9) La mèche / Wał, dolna część trzonu. - 10) Les amelotes, amolettes ou mortaises / Otwór na handszpaki. - 11) Le pied ou bout de mèche / Stopa, pięta lub koniec trzonu. - 12) Le pivot / Oś. - 13) La pointe de pivot / Punkt obrotu. - 14) L'écuelle, le saucier, l'assiette, la noix / Podstawa kabestanu (Miska, kiszonka, talerz, orzech).
Najprawdopodobniej jak na L'Ambitieux oraz na pierwszej rycinie na początku tematu - niestety najbliższe francuskie przykłady, które mam będą z planów L'Ambitieux, 1692 i Le Saint Philippe, 1693
oraz z innych okrętów:
Główny kabestan - podwójny znajdował się na pierwszym i drugim pokładzie działowym
Mniejszy kabestan
Mam też przykład angielskiego kabestanu z HMS Prince, 1670
Jeżeli zdecydujemy się na kabestan na forkasztelu wzorujemy się na pojedynczym mniejszym kabestanie, a jeżeli na śródokręciu to na górnym z podwójnego.
Kabestany z dwóch modeli 74-działowca wg monografii Boudriota.