LAWETA

W XIX w. (1805 r.) lawety na HMS Victory wyglądały nieco inaczej niż to proponuje wydawca DeAgostini za zestawem Artesania Latina.
W kolekcji DeA mamy uproszczony montaż lawety, czyli policzki przyklejone do dolnej płyty łoża.
Dla kolegów zainteresowanych waloryzacją, jak również tych którzy zechcą wykonać działa (32 funtówki) na dolnym pokładzie działowym, ważna będzie informacja, że od mniej więcej roku 1724, Anglicy zaczęli odchudzać tę płytę, uzyskując konstrukcję, którą można nazwać otwartą lawetą wózkową.

rys. z Arming and Fitting of English Ships of War 1600-1815

Pozbycie się dolnej płyty wymagało opracowania jakiejś nowej metody opierania klinów podtrzymujących denną część lufy w żądanym położeniu. W Wielkiej Brytanii (również w Stanach Zjednoczonych i Wenecji) stosowano krótką i wąską płytę, wspieraną z tyłu na wysokim klocku (przybitym od góry do tylnej osi), a z przodu – z grubsza w połowie długości policzków – na poprzecznej sponie, pierwotnie w postaci drewnianej belki prostopadłościennej, potem w formie grubego, żelaznego pręta (poniżej laweta otwarta z krótkim łożem klinów, w postaci po "odcięciu" wszystkiego w miejscu przychodzenia lewego policzka/ramienia).

szkic pana Krzysztofa Gerlacha

Brak dotychczasowej masywnej podstawy łączącej ramiona powodował lekkie osłabienie wytrzymałości lawety, ale zyskiwano sporo na ciężarze, a ponadto pozbywano się miejsc zalegania wody i gnicia drewna, zwiększając w ten sposób trwałość i bezpieczeństwo.

Dodatkowe zmniejszenie masy dało podcinanie spodu policzków eleganckimi łukami, między kołami, gdzie teraz i tak nie łączyły się już z niczym.
Właściwa przyczyna stosowania tych łuków, niezwykle charakterystycznych dla ówczesnych lawet, nie jest całkiem jasna. Niektórzy widzą w nich właśnie celowe dążenie do odchudzania, inni - ułatwienie dostępu do łączników i pozostałych detali konstrukcyjnych, kolejni - względy estetyczne. Istnieje też hipoteza, wg której pierwsze wycięcie powstało po prostu w wyniku usunięcia wadliwej części drewna, a bardzo pozytywny efekt wizualny spowodował przyjęcie tej praktyki jako odtąd niemal obowiązującej.

widoczny klin, do regulacji kąta ustawienia lufy

Zobacz też:
» KRÓTKA I POBIEŻNA HISTORIA LAWET DZIAŁOWYCH NA ŻAGLOWCACH

http://www.timberships.fora.pl/pytania-odpowiedzi-polemiki,12/lawety-dzial,121.html#3715
http://santisimatrinidad....php?p=2891#2891


Na marginesie dodam, że tylne koła lawet miały mniejszą średnicę niż przednie. Wynikało to z krzywizny (wygięcia) pokładu (w kolekcji HMS Victory nie jest to uwzględnione) i mniejsze koła niwelowały pochylenie lawety.




Przykładem do zilustrowania podstawy będą lawety Garwarda z "błękitnego forum" -
Montanes-OcCre by Garward (trzeba być zalogowanym).

Mimo, że Montanes to hiszpański okręt, ale lawety były w stylu angielskim:









choć dostrzegam parę błędów, mianowicie mają za grube boki lawet i kół, natomiast tylne osie za małą średnicę. Przypomnę, że orientacyjna grubość tych elementów to średnica kuli.
Na lufie brak ucha przy gronie, typowego elementu brytyjskich dział.

Jeszcze jeden przykład
http://mellpapa.lolipop.jp/hachetteBP-037.html






Kilka detali z holenderskiej repliki (1990) VOC, Amsterdam, 1748