Do podnoszenia i opuszczania foka służyły gejtawy, gordingi i nokgordingi żagla.

Gejtawy (clew garnets), służyły do podnoszenia rogu halsowego żagla fokrei, by ułatwić jego zwijanie. Wykonywano je z liny o średnicy połowy średnicy szotów tego żagla. W skład układu wchodziły również dwa bloki pojedyncze. Pierwszy osadzony na krótkim stropie, mniej więcej na 1/3 długości rei. Drugi na nieco dłuższym stropie zamocowywano w oku halsowym rogu żagla. Nieco bliżej noku niż blok zamocowywano na rei linę gejtawy, która z tego punktu biegła przez blok w rogu halsowym, na blok na rei, skąd schodziła do kołkownicy fokmasztu. Gejtawy działały po wewnętrznej stronie żagla.

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Bloki gejtawy fokżagla

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Gordingi (bunt lines), pracujące po zewnętrznej stronie żagla ułatwiały również zwijanie żagla. Wykonane były z liny o średnicy 1/3 fokwanty. Bloki układu gordingu mocowano na krótkim stropie do rei. Gording, w przypadku zastosowania na żaglu jednego lub dwóch, biegł od liku żagla do bloku na rei, a stamtąd bezpośrednio na kołkownicę. Gdy liczba gordingów była większa – np. po dwa na każdą stronę masztu, opisany układ utrudniałby manewrowanie reją. W tym wypadku dodawano, dla każdego gordingu, dodatkowy blok mocowany na sztagu lub jarzmie masztu. Lina biegnąc od bloku osadzonego na rei do dodatkowego bloku, a potem dopiero w dół, nie utrudniała ruchów rei.
Bloki gordingów fokżagla

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Gordingi fokżagla

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Nokgordingi (marnets), układ ściągów bocznych lików żagla. Zasadnicza lina urządzenia zaczynała swój bieg od jarzma fokmasztu, szła przez zasadniczy dla urządzenia blok zespolony (sister block), wracała do osadzonego pod jarzmem bloku pojedynczego, od niego schodziła w dół do kołkownicy przy fokmaszcie. Lina miała średnicę 1/3 średnicy fokwanty. Przez wspomniany blok zespolony przechodziła ponadto druga lina o średnicy o połowę mniejszej od poprzedniej ( 1/6 średnicy fokwanty). Końcówkami tej liny ostropowano dwa bloki pojedyncze. Poczynając od bloku zespolonego, urządzenie dzieliło się na jedną część pracującą po zewnętrznej i drugą po wewnętrznej stronie żagla. Przez wspomniany blok pojedynczy przechodziła lina o średnicy 1/6 fokwanty, na której końcach zamocowano nieduże jufersy. Z kolei przez jufersy przechodziły linki o średnicy równej połowie liny poprzedniej ( 1/12 średnicy fokwanty ). Z linek tych, zamocowanych do bocznego liku żagla powstawały dwa cztero lub sześcioczęściowe wieloramienniki (crow foot).

Nokgordingi fokżagla

 M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Blok zespolony

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Bieg liny nokgordingu
   
M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta

Szkoty – szoty (fore sheets), wykonywane były z liny o średnicy ¾ fokwanty. Układ składał się z bloku pojedynczego osadzonego w rogu halsowym żagla oraz liny, której stały koniec (standing part) zamocowywano w pierścieniu ( ring bolt) osadzonym na burcie statku – przed i poniżej półek wantowych grotmasztu. Od pierścienia, lina szotu biegła przez blok w rogu halsowym żagla, do otworu w burcie, umieszczonego nieco wyżej od wyjściowego zaczepu szota. Po przeprowadzeniu przez otwór line obkładano na polerze przy burcie pokładu głównego.

Szoty fokżagla

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Osadzenie bloku szota

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Końcówka szota na pierścieniu

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

Kontraszkoty – kontraszoty - halsy (tacks), pojedyncza liny średnicy fokwanty. Stały koniec, zakończony gałką talrepową, lub przetyczką (toggle), był osadzony w rogu halsowym żagla. Z miejsca zamocowania biegła skośnie w dół do przodu, przechodziła przez oś symetrii okrętu pod jego dziobnicą.po przejściu dziobnicy, poprzez przepusty, lina wracała na pokład przed fokmasztem, gdzie była obkładana na polerze. Rolą szotów i konrtraszotów było ustalenie jak najbardziej optymalnej pozycji rogu halsowego żagla.
Z opisu powyższego wynika, iż w rogu halsowym żagla był mocowany kontraszot oraz bloki prowadzenia szota i gejtawy

Bieg kontraszota pod dziobnicą

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”
        
Osadzenie kontraszotów

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta

Buliny (bow lines), główna lina miała średnicę ½ fokwanty, a wchodzące w skład buliny, stropy 3/8 średnicy fokwanty, czyli ¾ liny głównej buliny. Liczba stropów dwuramiennych, od których zaczyna się układ linowy buliny, wahała się od dwóch do czterech. Początkowe stropy osadzano na liku bocznym żagla, dalsze poruszały się na nich na kauszach, lub małych bloczkach. Zasadnicza lina buliny łączyła się z ostatnim stropem poprzez blok, zamocowany na jej końcu. Z tego miejsca biegla na bukszpryt, do bloku osadzonego, w miejscu zapewniającym najkorzystniejszy kąt, pod którym miała działać bulina. Od bloku na bukszprycie, wzdłuż jego drzewca, lina biegła do kołkownicy na dziobie okrętu.

M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”

           Wieloramiennik                                Osadzenie bloków na bukszprycie
 
M Boczar „Galeona Zygmunta Augusta”